Wiadomości

Ciężki uszczerbek na zdrowiu – przestępstwo z art. 156 kk

Opublikowany: lut 24, 08:06

Art.156§ 1. „Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:
1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia,
2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.”
§ 2. „Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”
§ 3. „Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.”

Przepis ten wymienia nam wszystkie postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Tutaj jeżeli będziemy mieli zastanowić się czy jest ciężki uszczerbek czy nie to odpowiedź na to znajdziemy w tym artykule.

Ciężki uszczerbek wprowadzony został ze względów praktycznych. Mówiąc potocznie to jest to ciężkie uszkodzenie ciała. Natomiast ustawodawca mówi „uszczerbek”. Dlaczego? Dlatego, że medycy głównie postulowali, aby wprowadzić bardziej jednoznaczny zwrot „realnie zagrażające życiu” np.: choroba realnie zagrażająca życiu zamiast „zazwyczaj zagrażające życiu”. Dawniej właśnie tak było i to „realnie” ma takie znaczenie, że zdarzało się w praktyce, że to co zazwyczaj zagrażało życiu jednego człowieka to drugiemu ze względu na cechy tej osoby nie zagrażało jej życiu. Dlatego przyjęto „realnie zagrażające życiu”, gdyż jest to bardziej zobiektywizowane. Wprowadzili także zwrot „naruszenie czynności narządu ciała” zamiast „uszkodzenie ciała” przyjmując, że uszkodzenie z punktu widzenia medycznego oznacza coś innego niż naruszenie.

Zwróćmy teraz uwagę na poszczególne części tego art. 156 kk. Pierwsza rzecz – przepis mówi o „pozbawieniu”. Chodzi tutaj o całkowitą utratę tych funkcji organizmu, a nie tylko np.: częściowo, bo wtedy czyn sprawcy nie może być potraktowany jako np.: pozbawienie człowieka wzroku, ale może być zakwalifikowany jako „inne ciężkie kalectwo” w rozumieniu 156 § 1 pkt 2 k.k. To będzie miało dla nas znaczenie jako prawników dla opisu czynu, zakwalifikowania, a już nie dla odpowiedzialności sprawcy, bo on cały czas odpowiada z tego samego artykułu. Pozbawienie zdolności płodzenia będzie oznaczało
u mężczyzny utratę zdolności zapłodnienia, u kobiety utratę zdolności poczęcia, donoszenia płodu czy urodzenia dziecka. Natomiast nie należy tego mylić ze zdolnością do współżycia. To są odrębne rzeczy.

W pkt 2 art. 156 kk. mamy zwrot „inne ciężkie kalectwo” np.: pozbawienie jednego oka. Nie jest konieczne, aby ciężkie kalectwo pociągało za sobą trwałą niezdolność do pracy. To się często myli.

Kolejny zwrot „ciężka choroba nieuleczalna i długotrwała”. Nieuleczalna jest to proste, ale długotrwała to już jest ocenne. Ciężka to jest ciężko przebiegające naruszenie lokalnego funkcjonowania jakiegoś organizmu lub jego części na okres powyżej 6 miesięcy.

Kolejny „choroba długotrwała realnie zagrażająca życiu”. Realnie zagrażający życiu wcale nie nadaje chorobie tej cech trwałości. To musi być choroba poważna, to musi być realna możliwość zejścia śmiertelnego. To wcale nie musi być leczone długo. Tutaj nie jest ważne jak długo pokrzywdzony był niezdolny do pracy. Co jest tutaj ważne? Otóż ważne jest jak długo dany organ był uszkodzony, narząd był pozbawiony zdolności do normalnego funkcjonowania. Ciężkie kalectwo to jest zniesienie lub znaczne ograniczenie czynności ważnego narządu.

Kolejny „zeszpecenie lub zniekształcenie” błędnie się przyjęło traktować, że odnosi się tylko do twarzy. Otóż nie, ustawodawca nie przewidywał tu żadnych ograniczeń. Nie jest istotne, gdy zeszpecenie może być usunięte choćby częściowo. To nie ma wpływu dla bytu 156 § 1 kk.. Praktyka idzie w tym kierunku, że nie interesuje nas czy ktoś przywrócił sobie odpowiedni wygląd ciała.

Do 156 § 3 kk. znowu ma zastosowanie art. 9 § 3 k.k. i musimy pamiętać, że tu musi być umyślne spowodowanie uszczerbku. Natomiast skutek z kolei musi być nieumyślny.

Co robimy, gdy ktoś zmarł po spowodowaniu ciężkiego uszczerbku na zdrowiu?

Najpierw będziemy sprawdzali czy ktoś miał zamiar bezpośredni czy też wynikowy w spowodowaniu u kogoś ciężkiego kalectwa. Teraz jeżeli to ustalimy i jest śmierć, to sprawdzenie czy do następstw zachodziła nieumyślność. Jeżeli się okaże, że sprawcy nie będziemy mogli przypisać tej dawnej „winy kombinowanej”, to wtedy zastanawiamy się czy nie ma art. 155 kk., bo nie będziemy teraz w stanie udowodnić sprawcy zamiaru bezpośredniego czy wynikowego co do spowodowania ciężkiego uszczerbku ( tzw. umyślności). Wtedy odpada nam cały art. 156 kk.

Art. 156 § 3 kk. nie może być w związku z tym objęty usiłowaniem. Również pamiętajmy cały czas o tym, że sprawca nie chce spowodować śmierci człowieka. On chce tylko spowodować ciężki uszczerbek na zdrowiu i tym to się różni od art. 148 kk., gdzie sprawca chce spowodować śmierć człowieka. Może być jednak sytuacja, kiedy przy zamiarze zabójstwa może zafunkcjonować art. 156 kk. Kiedy? Wtedy, gdy sprawca działa
w zamiarze art. 148 kk. strzela trafia, ale nie zabija tylko pozbawia np.: jednego oka. To wtedy będzie kumulatywna kwalifikacja usiłowanie zabójstwa oraz ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci innego ciężkiego kalectwa.

Raczej przyjmuje się, że nie ma kumulacji 156 z 177, chodzi szczególnie o art. 177 § 2 kk., bo tu jeżeli jest śmierć lub spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu to mamy tylko art. 177 kk.. Nie będzie kumulacji z katastrofą z art. 173 k.k. i art. 166 kk. (akt terroryzmu).

Skomentuj ten artykuł na forum